قسمتی از كویر مركزی ایران كه از لحاظ قانون تقسیمات كشوری در حوزه شهرستان آران و بیدگل و در ناحیه شمالی و شمال شرقی این شهرستان واقع گردیده اســـــــت مرنجـــاب نامیده می شود. مرنجاب جزئی از كویر مركزی می باشد و دور از هرآبادی واقع شده است. یكی از مخوف ترین و معروف ترین ریگزارهای ایران به نام بند ریگ درمجاورت آن است.
مرنجاب درعرض جغرافیائی 34 درجه و 7 دقیقه وطول جغرافیائی51 درجه و 48 دقیقه وارتفاع 810 متری از سطــح دریا قـــــرار دارد. در یک کیلومتری شمال منطقه مرنجاب دریاچه نمک قرار دارد و کوه سرگردانی در داخل دریاچه در فاصله 12 کیلومتری شمال منطقه قرار واقع شده است . در منطقه مرنجاب کاروانسرایی شاه عباسی قرار دارد که معروف به کاروانسرای مرنجاب آران است . مزارعی که مربوط به این منطقه می باشد عبارتند از چشمه تلخاب ، حوض قیلوقه ، حوض آقا محمد و چاه دستکن در شمال شرقی منطقه.
میزان بارندگی سالانه در مرنجاب حدود 125 میلیمتر است و هوای آن در فصول سال كاملاً متمایز از یكدیگر است و دارای زمستانهــای سرد وخشك و تابستان های گرم و سوزان می باشد به گونه ای كه رطوبت هوا در برخی از قسمتها به 2 تا 5 درصد می رسد. كاروانسرای مرنجاب در مسیر جاده معروف ابریشم واقع گردیده است كه دراین امتداد كاروانسراهای قصر بهرام ، عین الرشید ، سفیدآب و سپس كاروانسرای مرنجاب قــــرار دارد . در ادامه راه اصفهان كاروانسرای گبرآباد واقع شده كه مسیر ارتباطی به مركز ایران می باشد. وجه تسمیه مرنجاب مشخص نیست ولی از زمانهای گذشته تاكنون ، منطقه یاد شده به همین نام موسوم است . مرنجاب ازلحاظ اكوسیستم وبخصوص اكوتوریسم ویژگیهاو ارزشهای فراوانی دارد .
از دیدنیهای استثنایی و منحصر به فرد طبیعی موجود در كویر مرنجاب، دریاچه نمک است که با وسعتی در حدود 2500 کیلومتر مربع بین استان های اصفهان، سمنان و قم قرار گرفته است و بهترین و آسان ترین راه دسترسی و بهره برداری از آن، از طریق شهرستان آران و بیدگل میسر می باشد. این دریاچه از زمانهای بسیار دور جهت تأمین نمک طعام مورد بهره برداری بوده است . جالب است که در بعضی از سال ها در اوایل پاییز، گروهی از فلامینگوهای مهاجر نیز در این دریاچه اطراق می کنند. تپه های شن های روان در نزدیک این دریاچه نیز به شگفتی آن افزوده اس. مرنجاب از نظر انواع گونه های گیاهی كویری و مناظر طبیعی و حیات وحش نیز ارزشمند است و می تواند در زمره جاذبه مهم و مورد توجه گردشگری كشور باشد.
تا سالهای بین دهه های 40 تا 50 مرنجاب یكی از زیستگاههای غنی نوعی آهو بود . كثرت آهو در این ناحیه بحدی بود كه كشاورزان و اهالی بومی منطقه آران و بیدگل ، حتـــــی در مزارع و كشت زارهای نزدیك شهر نیز با استفاده از نوع تله فلزی كه در داخل زمین نصب می شد ، مبادرت به شكار آهو می نمودند . اما با افزایش تعداد اتومبیل های جیـــپ و موتور سیكلت در منطقه و هجوم شكارچیان و شكار بی رویه این حیوان ، آهوها این چراگاه طبیعی را ترك كردند و تا حوالی سیاه كوه عقب نشستند . منطقه مرنجاب با توجه به وضع اقلیمی و طبیعی كه دارد و بخصوص بعلت برخورداری از تنوع پوشش گیاهی ، یكی از مناطق بسیار مستعد برای پرورش شتر می باشد . در حال حاضر نیز همواره تعدادزیادی شتر در مراتع و چراگاههای مرنجاب مشغول چرا می باشند .
غالب بادهایی كه در این منطقه می وزند از سمت شمال شرق به جنوب می باشد كه معروف به باد خراسانی می باشندولی به ندرت و بیشتر در زمستان بادهای شدیدی از سمت غرب به شرق می وزد و شاید علت قراردادن پشت بندهایی در جبهه غربی دیوارهای پشت بام همین امر باشد. به علت وجودریگزارهای فراوان در اطراف كاروانسرا ، به همراه وزش بادهای شدید ، دانه های شن هم از زمین بلند می شود وایجاد طوفانهای شنی می كند. تعبیه سوراخهایی در دیوارهای بیرونی كاروانسرا می تواند علاوه بر اهمیت نظامی آن ، به علت سرشكــــن كـردن شدت باد و كاهش خسارت وارد به دیوارهای جانبی دانست.
در مسیـــــر مرنجاب پوشش گیاهی به شكل خودرو و یا كاشته شده ( دیم ) دیده می شود. اگرچه این منطقه در ازمنه قدیم مانند حالا یكسره خشك وبی آب وعلف نبوده ، درختان تاغ جفته ، گز و بوته های خارآدور تا اندازه ای از برخاستن ریگ و روان شدن آن پیشگیری می كرده است . گیاهان بومی منطقه عبارتست از : گره وحشی ، ارته ، كف بو ، خارشتر ، كربون و... . علاوه بر اینها اداره جنگلبانی برای جلوگیری از پیشرفت شنهای روان اقدام به كشت نهال های كویری نموده است.
راه دسترسی به كاروانسرای مرنجاب از شهرستان آران و بیدگل می باشد. پس از عبور از خیابان مجاورامامزاده محمد هلال بن علی(ع) وطی حدود 10 كیلومتر از خیابان آسفالته ، دوراهی قرار دارد كه جاده سمت راست به تأسیسات جنگلبانی می رسد. راه رسیدن به كاروانسرا از هر دو جاده می باشد اما بدلیل عبور ومرور كامیونهای سنگین حامل نمك از جاده سمت چپ این راه هموار تر اســـت. همچنیــــن بدلیل انشعابات متعددی كه جاده سمت راست دارد احتمال گم كردن راه وجود داشته و برای عبور از آن نیاز به راهنما می باشد.

كوير مرنجاب
تعداد بازدید: 17502
ارسال نظر