شیر ایرانی (2)

شیر ایرانی
شیر ایرانی (نام علمی: Panthera leo persica) یا شیر پارسی یا شیر آسیایی، زیر گونه‌ای از شیرها می‌باشد که هم اکنون تنها در هندیافت می‌شود جاییکه شیر هندی نامیده می‌شود. این گونه شیر زمانی از دریای مدیترانه تا جنوب غربی آسیا یافت می‌شد. تنها جمعیت باقیمانده اینگونه شیر حدود ۲۵۰ تا ۳۵۰ قلاده شیری است که در جنگل گیر واقع در گجرات هند یافت می‌شود.
گفته می‌شود که آخرین شیرهای ایرانی در اوایل دهه ۴۰ میلادی رویت شده است. برای آخرین بار شیر ایرانی در اطراف دزفول توسط مهندسان امریکایی که مشغول ساخت راه آهن در خوزستان بودند مشاهده شده است. احتمالا تا چند سال بعد نیز چنین شیر در ایران وجود داشته است.
در نقش برجسته‌های تخت جمشید، تصاویری از شیر ایرانی، در حال شکار گاوی نر و یا پادشاه هخامنشی در حال شکار شیر ایرانی، روی سنگ‌ها حجاری شده‌است. در اردبیل ورودی مقبره شیخ جبرائیل پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی نقوشی از شیر ایرانی دیده می‌شود.
شهرستان ایذه در شمال خوزستان میزبان شیرهای سنگی است. در روستای کوهباد قبرهای قدیمی با سنگ قبرهایی به شکل شیر ایرانی با آیاتی ازقرآن و شمشیر حضرت علی ذوالفقار روی تنه شیرها تزیین شده‌است.
در نقوش شکارگاه‌ها و فرش‌های دستباف ایرانی شیرهای ایرانی دیده می‌شوند. در مینیاتورهای خمسه نظامی بهرام گور در حال شکار شیر ایرانی به تصویر کشیده شده‌است.
شیر ایرانی را بسیاری می‌شناسند. دست کم عده زیادی می‌دانند که این گربه باشکوه زمانی در ایران بوده است. شیر و خورشید، حجاری‌های تخت جمشید، شیر سنگی از یک سو و سرک کشیدن به آثار ادبی و هنری دیگر از دیگر سو، نشان می‌دهد که شیر زمانی در ایران زیست می‌کرده و نماد این سرزمین بوده است. مدتی است که طرح بازگرداندن آن بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است.
آخرین گزارش مشاهده مستند این گربه زیبا و بزرگ به ۱۹۴۲ سال باز می‌گردد، در کوه‌های شمال دزفول توسط یک نقشه‌بردار هندی قشون انگلیس.
مسعود میرزا ظل‌السلطان پسر دوم (و فرزند سوم) ناصرالدین شاه قاجار در کتابش با عنوان سرگذشت مسعودی (که در سال ۱۳۲۳ قمری تنظیم شده) اطلاعاتی از شیر می‌دهد از جمله این که در دشت ارژن به شکار شیر می‌رود و علی‌رغم جرگه کردن منطقه با ۱۰ هزار نفر، موفق نمی‌شود شیری شکار کند. او همچنین ضمن توصیف رود قره‌آغاج (در جنوب شیراز) می‌نویسد: «شیر فراوان و زیاد است ولی از قراری که شنیدم به قرب پانزده سال است که دیگر هیچ شیری در شیراز دیده نشده است.» به علاوه این شاهزاده قاجار به منطقه کام‌فیروز اشاره می‌کند که با سران ایل قشقایی برای شکار شیر می‌رود آنها دو شیر شکار می‌کنند اما ظل‌السلطان دست خالی برمی‌گردد. برخلاف تصور برخی که گمان می‌کنند آخرین شیر را او شکار کرده است، در خاطراتش با حسرتی وصف ناشدنی از عدم موفقیت در این زمینه یاد می‌کند.
تقریبا در همان ایام فارسنامه ناصری به رشته تحریر در آمده و منطقه نوبندگان فارس را ماوای شیر و گرگ و دام معرفی می‌کند.حمدالله مستوفی در ۷۴۰ هجری قمری کام‌فیروز را معدن شیر توصیف کرده است. بیهقی در قرن چهارم و پنجم هجری حوالی بلخ را به عنوان شکارگاهی معرفی می‌کند که امیر مسعود غزنوی به شکار شیر می‌رفته و در یک روز ۸ شیر شکار کرده است؛ مساله‌ای که با توجه به ادوات شکار آن روز کمی غریب و بعید به نظر می‌رسد.
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد شیر ایرانی، در ۱۱ کشور وجود داشته است اما امروز تنها در جنگل‌های گیردر هندوستان باقی مانده‌اند. شیر ایرانی در مقایسه با همتای آفریقایی خود قدری کوچکتر است و یال‌های کوتاهتری دارد. گله ماده کم‌تعدادتر است و شیرهای نر نیز منزوی‌ترند.
http://vahsh.ir/?p=375