مقدمه:

اگر دوست دارید به کویر مرنجاب شهرستان آران و بیدگل بروید، پس از مطالعه کامل این متن شما می توانید یک سفر رویایی  و سالم را تجربه نمائید. چرا رویایی؟ چون کویر مرنجاب آنچه همه کویرهای ایران دارد را یکجا در دل خود پنهان دارد و مضاف بر اینکه ده‌ها منطقه گردشگری و طبیعت‌گردی دارد که در سایر نقاط ایران وجود ندارد.

گردشگری می‌گفت: اصفهان نصف جهان و آران و بیدگل جهانی در نصف جهان و کویر مرنجاب جهانی ناشناخته در آران و بیدگل است.

جاذبه‌هایی مانند: تماشای طلوع و غروب در افق بی انتهای کویر، دورهمی  در کنار آتش و دور هم بودن در دل کویر و زیر آسمان پُرستاره و خیال انگیز آن، قدم زدن روی رمل‌ها و شن‌های گرم و نرم، پیاده‌روی روی دریاچه‌ای از نمک، پوشش گیاهی و جانوری منحصر به فرد این مناطق، جنگل‌های تاق زار، آبزی پروری و کباب ماهی در داخل کویر، و... که انسان را مسحور خود می‌گرداند.

 معرفی مرنجاب و شگفتی­ های آن:

قبل از این­ که راه­‌های دسترسی و پاسخ سوالات را بدهیم، بهتر است با کویر مرنجاب و جاذبه­های آن آشنا شوید:

کویر مرنجاب که جزء یکی از پنج برند گردشگری کشور و شناخته شده در بین گردشگران داخلی و خارجی است که در استان اصفهان و شمال شهر کاشان و در شمال شرقی شهرستان آران و بیدگل واقع شده است.

در واقع نزدیکترین کویر به منطقه مرکزی ایران و دروازه کویر مرکزی ایران نام گرفته است و راه دسترسی به کلیه کویرهای ایران را دارا می‌باشد. ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آب­‌های آزاد در حدود ۸۵۰ متر است. منطقه‌ای که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و دارای پتانسیل‌های گردشگری همچون: کاروانسرا، دریاچه نمک، چاه دستکن (آبشخور)، تپه‌های شنی، دارای جنگل ، مناطق کشت دیم (چاله)پوشش گیاهی و جانوری متنوع و ... است.

 به واقع شاید هیچ منطقه گردشگری کویری را در ایران نتوان پیدا کرد که پوشش گیاهی و جانوری متنوع، دریاچه نمک، تپه های شنی و یک کاروانسرا را با فاصله‌ای چنین اندک و در کنار هم را دارا باشد.

 دریاچه نمک آران و بیدگل: این دریاچه در بیشتر روزهای سال خشک و پوشیده از رسوبات نمک است. در روزهایی که بارندگی نسبتاَ زیادی مانند بهار، پائیز و زمستان را در این منطقه داشته باشیم، ارتفاع آب دریاچه به حدود ۲0 سانتی متر می رسد ولی پس از تابش خورشید به سرعت تبخیر می­ شود. با هر بار بارش و تبخیر آب در این دریاچه، رسوبات نمکی کرت­بندی­های زیبایی را به شکل چند ضلعی تشکیل می­دهند که چشم­انداز شگفت­ انگیزی را بوجود می‌آورد. عمق نمک این دریاچه نیز  بین ۵ تا ۵۴ متر متغیر است.

در هنگام آبگرفتگی دریاچه، بسته به میران ورودی آب در حاشیه جنوبی دریاچه از ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر آب سطح دریاچه را می پوشاند. البته آبگرفتگی در شمال دریاچه به مراتب بیشتر از جنوب دریاچه است.

قابل ذکر است در هنگام آبگرفتگی سطح دریاچه به هیچ وجه باتلاقی نمی شود بلکه این حاشیه دریاچه و جزیره سرگردان است که باتلاق های آن تشدید می‌شود

و توصیه داریم حتما با راهنمایان محلی و آشنا به دریاچه سفر نمایید.

جزیره سرگردان: این جزیره که در میان دریاچه نمک خودنمایی می­کند تپه­ای است که مرتفع‌ترین نقطه آن حدود ۸۰۸ متر از سطح آب­های آزاد است و از سنگ­های متخلخل آذرین تشکیل شده است. از دید پیشینیان این جزیره دائماَ در حال حرکت بوده است و به همین دلیل به آن جزیره سرگردان می­گفتند. اما امروزی­ها دریافته­ اند که محو شدن دو انتهای خط افق که منجر به نمایشی از سرگردانی این جزیره است، در اصل به دلیل گرمای شدید منطقه و در نتیجه خطای دید و شکست نور است. دیدن دریاچه نمک از بلندای این جزیره گردشگران بسیاری را  به سمت خود می­کشد.

 کاروانسرای شاه عباسی مرنجاب: این کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم واقع شده و کاروان­هایی که از خراسان، اصفهان، ری و بالعکس در سفر بودند برای استراحت در آن توقف می­کردند و از آب بِرکه آن سیراب می­ شدند. آب این بِرکه از دو چشمه تأمین می­ شود؛ یکی با آب شیرین و دیگری با آب شوراست . البته وجود چشمه­ای با آب شیرین در کنار دریاچه نمک زمین­ شناسان را متعجب کرده است. حضور آب در این منطقه باعث شده که نیزاری در کنار کاروانسرا پدید بیاید.

موسس این کاروانسرا شاه عباس است که بسیاری از کاروانسراهای ایران به دستور او تأسیس گردیده است.

 با توجه به گستردگی این ناحیه کویری و حضور دریاچه نمک، شاه عباس نیاز به تأسیس کاروانسرا و حفظ امنیت در این ناحیه را حس نکرده بود. اما بعد از حمله اُزبک­ ها و افغان­ ها به کاشان و پیشروی آن­‌ها تا اصفهان، در سال ۱۰۱۲ هجری قمری کاروانسرای مرنجاب تأسیس شد که همیشه ۵۰۰ سرباز مسلح در آن حضور داشتند.

تپه­ های شنی: افسون این تپه­ های شنی را تا زمانی که بر روی آن­‌ها گام برنداشته­‌اید، نمی‌توان درک کرد. تپه­ های شنی با ارتفاع حدود 100 متر و درختان تاقِ پایین این تپه­ها جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده است. لذت تماشای طلوع خورشید از فراز رمل­ها هم که قابل توصیف نیست. حمام ریگ و برنزه شدن در رمل‌ها خود توصیفی دیگر دارد. هر چند آفرود سواری را توصیه نمی‌نمائیم ولی اوج هیجان در کویر را میتوانی تجربه نمایی. سایر تفریحات سالم در کویر مانند: شتر سواری و موتور سواری، پیاده روی، فوتبال و والیبال ساحلی، اسکی روی رمل و... خود منظومه‌ای بی‌انتها دارد.

 تپه ­های شنی ارغوانی که منطقه­ای بیابانی را درکنار کویر مرنجاب تشکیل داده است، یک چشم­انداز زیبا  و تجربه­ای کمیاب را برای گردشگران مرنجاب در طلوع صبح و بهار را به همراه خواهد داشت.

 پوشش گیاهی و جانوری: به دلیل وجود آب و غذای فراوان در کویر مرنجاب جمعیت جانوری متنوعی در این منطقه زندگی می­کند. وجود  شتر در اکثر نقاط کویر و در کنار آنها سلفی گرفتن و نوازش کردن آنها  و وجود تنوع زیستی بالا که می­ توان به انواع مارمولک­ های گوکو و آگاما، بزمجه، لاسرتا، انواع مار، عقرب سیاه و طلایی، روباه شنی، گربه شنی،گرگ، شغال، کفتار، عقاب، تیهو، هوبره و شاهین اشاره کرد.

پوشش گیاهی منطقه نیز عمدتاَ پوشیده از گیاهان شورپسند، مانند: گز، تاق، ارته، قیچ، دم گاوی، اسکنبیل، اِشنو و ... است. این گیاهان دارای ویژگی­ های ریختی و فیزیولوژیکی خاص گیاهان مناطق خشک و کویری بوده که باعث کاهش تعرق گیاه و استفاده از حداکثر رطوبت موجود می­شوند.

1-چه روزهایی و چه ساعتی مناسب برای سفر به کویر مرنجاب است ؟

ما تمام روزهای سال را برای سفر به کویر مرنجاب توصیه می‌نمائیم چون در کویر مرنجاب هر فصل سال زیبایی‌ها و جذابیت خاص خود را دارا می‌باشد.

• بهار و ایام عید و سال تحویل کویر وصف ناشدنی است چرا که نسیم و باران بهاری و شکوفه‌های درختان تاق و... در وصف نمی‌گنجد.
• تابستان با شب‌های پرستاره زیبا و سایه سارهای بید و درختان پد و خنکا و سکوت شب‌های کویر و چای آتشی بر صفا و آرامش می‌افزاید.
• زمستان و پائیزش پس از باران حرکت در رمل‌ها و کنار آتش، چای آتشی و جوجه خوردن خیلی دلچسب و خاطره انگیز است.

اگر گردشگران بتوانند از مبدا طوری حرکت کنید که ابتدای صبح مدخل ورودی کویر مرنجاب باشند و در روز روشن منطقه را ببینید خیلی سفر عالی خواهند داشت. رسیدن در سایر ساعات هم مناسب است ولی چون با تاریکی شب مواجه می‌شوند، بهتر است صبح در مدخل ورودی باشند و در روز روشن برخی مناطق گردشگری در روز اول ملاحظه و محلی را برای اطراق شبانه مشخص نمایند و روز دوم از سایر مناطق گردشگری بازدید نمایند و تفریحات کویری را برای روز دوم قرار دهند.

2- مسیر دسترسی به کویر مرنجاب:

از هر شهری در ایران می‌خواهید به کویر مرنجاب سفر کنید باید ابتدا به شهرکاشان بیایید و از کاشان به آران و بیدگل سفر نمایید. آسان‌ترین، سهل الوصول‌ترین و ایمن‌ترین مسیری که می‌توان به کویر مرنجاب رسید، رفتن به شهرستان آران و بیدگل (استان اصفهان) واقع در 5 کیلومتری شهر کاشان است و هیچ مسیر امن و جایگزین دیگری با این ویژگی‌ها وجود ندارد.

اگر از اتوبان تهران - قم به کاشان وارد شدید، پس از ورود به کاشان به میدان ولیعصر (مدخل) برسید. پس از گذر از این میدان، در همین راستا حرکت کنید تا به میدان شهید محمد منتظری می‌رسید.

 اگر از اتوبان اصفهان - نطنز به کاشان وارد شدید به سمت میدان بسیج و میدان شهید زجاجی و میدان شهید محمد منتظری می‌رسید.

 سپس در ضلع شمال­ شرقی میدان شهید محمد منتظری، خیابان کارگر وجود دارد که باید برای رفتن به آران و بیدگل وارد این خیابان شوید در انتهای این خیابان پس از عبور از روی پل راه آهن به سمت جاده آران و بیدگل حرکت نمایید و بعد از پل به میدان ارغوان رسیده و بعد از طی 5 کیلومتر در بلوار آیت‌الله خامنه‌ای، در ادامه مسیر از میدان محمد رسول­الله(ص) عبور کرده، وارد بلوار دکتر عظیمی می­شوید و سپس به میدان آزادگان شهرستان آران و بیدگل می‌رسید.

 در شمال میدان بلواری به اسم آیت­الله عاملی وجود دارد که باید وارد این بلوار شوید، سپس به میدان سپاه رسیده و بعد از آن خیابان زینبیه را ادامه می­دهید تا به میدان امام حسن برسید. بعد از میدان امام حسن در همین راستا به مسیر خود ادامه دهید و وارد خیابان محمد هلال شوید. در انتهای خیابان زیارتگاه یکی فرزندان بلافصل امیرالمومنین به نام محمد هلال ابن علی (ع) وجود دارد، میدان را باید به سمت چپ بپیچید و سپس وارد خیابان عباس­آباد شوید.

 در ادامه، این خیابان وارد بلوار ارتش می­شوید. بعد از گذشتن از پادگان ارتش (سمت راست) و جاده کارخانه فولاد، جاده آسفالته تمام می­شود. در راستای مسیری که آمده­اید یک تابلو که ابتدای مسیر جاده خاکی را به ما نشان می­دهد که مدخل ورودی کویر مرنجاب می‌باشد.

در مدخل ورودی راهنمایان مدیر اجرایی ساماندهی کویر مرنجاب می‌توانند شما را راهنمایی نموده و برشورهای راهنمایی و نقشه منطقه را در اختیار شما قرار دهند و در مدخل ورودی امکانات رفاهی مانند فروشگاه و سوغات کویر، سرویس بهداشتی، پارکینگ خودرویی و... تهیه گردیده است.

وارد این جاده خاکی (با مسافت ۴۵ کیلومتر) شوید که مستقیماَ شما را به کاروانسرای مرنجاب می رساند ولی نباید جاذبه های گردشگری مسیر را از دست بدهید.

3-با چه خودرویی به کویر روئیاها سفر کنیم؟

تا اینجای مسیر را می‌توانید با هر نوع خودرویی سفر نمایید ولی اگر می‌خواهید از همه جاذبه‌ها و همه نقاط طبیعت بکر کویر و آنچه در کروکی زیر معرفی شده که شامل: دریاچه، جنگل، رمل، آبشخور شتران، چاه کنجه، دره های زیبای خطب شکن و بیش از 30 نقطه از دیدنی‌های کویر را ببینید، به صلاح نمی‌دانیم با خودرو شخصی سفر نمایید.

 سفر خود را با خودروهای آفرود و سافاری که در کنار ورودی کویر مرنجاب بصورت شبانه‌روزی در میدان فولاد منتظر شما هستند ادامه دهید و سفری بی دغدغه و بدون نگرانی از خرابی خودرو و گمشدن در کویر را تجربه نمایید.    

با آرزوی سفری خوش

حسین حاجی حسینی- مدیر منطقه بین المللی گردشگری کویر مرنجاب شهرستان آران و بیدگل